مردم با رسانه‌ها چه می‌کنند؟

از مخاطب منفعل تا عاملی فعال؛

باید این سؤال را که رسانه ها با افراد چه می کنند، کنار بگذاریم و آن را با این سؤال جایگزین کنیم که مردم با رسانه ها چه می کنند.»
(هالوران ۱۹۷۰)
تاریخچه مطالعه بر روی مخاطبین، نشانگر تغییر دید نسبت به مخاطب از یک عامل منفعل[۱] به عاملی فعال[۲] در ارتباط با رسانه است.

تئوری تزریقی[۳]

تئوری تزریقی بر این اعتقاد است که رسانه ایده های خود را به مخاطب منفعل «تزریق» می کند، مانند دادن دارو به یک مریض.
برخی از اولین مطالعات آکادمیک در مورد مخاطبین رسانه ها در دهه های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ انجام شد. این مطالعات در مورد آن دسته از رسانه هایی که کم کم در دست افراد بیشتری در اروپا و امریکا قرار می گرفتند و آن ها را «رسانه های گروهی» می خوانیم – سینما، رادیو، مجله ها و روزنامه های معروف – به مطالعه پرداختند. در این مطالعات اولیه، مخاطب خود به عنوان مخاطب «گروهی» در نظر گرفته می شد – گروهی از افراد که همگی مصرف کننده یک محصول مشترک هستند و پیام گروهی مشترکی دریافت می کنند. این دیدگاه به خصوص در زمان حکومت نازی ها در آلمان و کمونیست ها در شوروی، که از رسانه به عنوان ابزاری تبلیغاتی استفاده می کردند، مؤثر به نظر می رسید. آن ها در تثبیت ایده هایشان موفق بودند و پیام خود را به تعداد زیادی از افراد «تزریق» کردند.

ضرورتی به نام سواد رسانه ای

سواد رسانه ای می تواند به مخاطبان رسانه ها بیاموزد که از حالت انفعالی و مصرفی خارج شده و به معادله متقابل و فعالانه ای وارد شوند. به دیگر سخن، سواد رسانه ای کمک می کند تا از سفره رسانه ها به گونه ای هوشمندانه و مفید بهره مند شد.

فضای پیرامون ما سرشار از اطلاعات است از تلفن همراه گرفته تا اینترنت و شبکه های مختلف تلویزیونی و خبرگزاری ها و مطبوعات هرلحظه اطلاعات مختلف رامنتشر می کنند و پرسش این است که مخاطب در میان انبوه اطلاعات کدام را انتخاب کند.

 

هدف سواد رسانه ای

هدف سواد رسانه ای در نخستین گام تنظیم یک رابطه منطقی و مبتنی بر هزینه – فایده با رسانه ها است. به این معنا که در برابر رسانه ها چه چیزهایی را از دست می دهیم و چه چیزهایی را به دست می آوریم و باز به عبارت بهتر؛ در مقابل زمان و هزینه ای که صرف می کنیم چه منافعی در نهایت به دست می آوریم.

ما و رسانه

  

ما در برخورد با رسانه های زنده و فعال تاثیر فوق العاده ای می بینیم که بر توده های افکار وارد می کند، و در این میان به واقعیت انکار ناپذیری دست پیدا می کنیم و آن اینکه، آنچه در رسانه اتفاق می افتد، ارتباط مغز ها و فکرها با یکدیگر است، که روزبه روز بر آن افزوده می شود و این ارتباط می تواند تاثیرش زیاد یا اندک باشد، در حالت های مختلف: چه خوب و بد، چه زشت و چه زیبا، چه طولانی و چه کوتاه.

 پس در ذات رسانه چیزی نیست جز حضور و فعالیت مغز و ذهن آدم ها، که از این پنجره مدرن به یک دیگر نگاه می کنند، مشورت دارند، تصمیمم می گیرند و اقدام می کنند.

حال باید به پویایی، وسعت و انعطاف این پنجره مدرن و کارآمدی بسیار بالایش در ارتباط و انعکاس پیچیده آن بر افکار آدم ها پی برد و اینکه واقعا چگونه توانسته چنین جایگاهی را به خود اختصاص دهد.